Logo Obozu Naukowego

Chemia w praktyce

Prowadzący:

Termin:

9-15.02.2025 r.

Lokalizacja:

Piękna Góra

Czas trwania warsztatów:

20 godzin - 25 jednostek lekcyjnych w ciągu 5 dni zajęć

Laboratorium chemiczne dla młodzieży

„Chemia jest w tym”, czy „Chemia jest wszędzie” – na pewno usłyszałeś to stwierdzenie chociaż raz w swoim życiu. To prawda – chemia jest wszędzie! Ten warsztat to 5 dni ekscytujących eksperymentów, które wykonasz własnoręcznie, a prowadzący wyjaśni Ci, co tam się naprawdę dzieje!

Chemia w praktyce to warsztat doświadczalny, łączący część wykładową i eksperymentalną z dyskusjami. W trakcie zajęć poruszymy wiele, na pierwszy rzut oka, banalnych spraw, które wydają się dla nas oczywiste. Czy zadaliście sobie chociaż raz pytanie „Dlaczego? Po co to dodaję?”. Poza mieszaniem, czyli w żargonie chemicznym syntezami, będziesz też analizować skład wielu substancji, aby dowieść ich właściwości w prostych, podstawowych reakcjach charakterystycznych dla danej grupy. Wykonasz również pełnoprawną destylację w szkle chemicznym.

Celem warsztatu jest poszerzenie Twojej wiedzy o otaczającym nas świecie, od strony chemicznej i fizycznej. Zbadasz, zsyntezujesz, zmodyfikujesz wiele substancji i mieszanin chemicznych, które można znaleźć na półkach w sklepach i w domu.

Do kogo kierowany jest ten warsztat?

Warsztat skierowany jest do uczniów liceum planujących w przyszłości studia na kierunkach: chemia, biotechnologia, technologia chemiczna, biologia, farmacja, inżynieria chemiczna i procesowa oraz inżynieria materiałowa.

Warsztat przygotowany jest dla osób ciekawych świata, ale słysząc słowo „chemia”, „fizyka” zaczynają kręcić nosem 😉 Wiedza podawana będzie w sposób przystępny dla każdego, bardzo prosty i co ważne doświadczalny! Za to chemicy, którzy właśnie się zniechęcili – spokojnie! Osoby interesujące się bardziej chemią też znajdą coś dla siebie w licznych wstawkach i ciekawostkach rozszerzających przedstawioną wiedzę o aspekty ściśle chemiczne.

Osoby, które chcą wziąć udział w warsztacie powinny posiadać podstawową wiedzę z zakresu chemii ogólnej tj.: znajomość układu okresowego (właściwości pierwiastków głównych grup układu okresowego) oraz podstawowych typów reakcji chemicznych.

Dlaczego warto wziąć udział w tym warsztacie?

Biorąc udział w warsztacie będziesz miał znakomitą okazję, aby:

  • zrozumieć zjawiska, które zachodzą dookoła nas,
  • poszerzyć wiedzę z zakresu wielu często spotykanych dookoła nas substancji chemicznych,
  • wykonać doświadczenia, które pomogą Ci zrozumieć wiele zjawisk otaczającego nas świata,
  • utrwalić wiedzę teoretyczną, a także uzupełnić braki w niektórych poruszanych zagadnieniach.

Chętne osoby będą mogły rozszerzyć wiedzę chemiczną dzięki materiałom dodatkowym dostępnym pod prawie każdym zadaniem.

Program warsztatu

Dzień pierwszy

Fizyka i podstawowe prawa rządzące makroświatem

Pierwszego dnia uzupełnimy podstawy, które będziemy potem wykorzystywać przez cały Obóz. Poznasz pojęcia takie jak jednostki, właściwości fizyczne oraz odpowiednie nazwy procesów np. zamiast spalania - gwałtowne utlenianie czy sublimacja, entropia i entalpia 😉. Wprowadzona zostanie również podstawa systematyki chemicznej, takiej jak nazewnictwo, stopnie utlenienia i grupy związków. Następnie wykorzystasz teorię w trakcie doświadczeń takich jak: hodowla roślinnych ogrodów, gaśnica, lava-lampa, a nawet zajrzysz do świata nanocząstek. Po tym dniu będziesz na pewno wiedział, jaki użyć rozpuszczalnik czy jak przeprowadzić najskuteczniej reakcję chemiczną otrzymywania zupy na obiad 😉

Dzień drugi

Kosmetyki

Drugi dzień naszych warsztatów wbrew pozorom to nie dzień skierowany tylko dla Pań – skórę, która się starzeje i reaguje na różne bodźce oraz karnację posiada każdy, czy tego chce czy nie. Warto zrozumieć, dlaczego coś się dzieje i nie dać się zwieść reklamom cudownych kosmetyków. W trakcie zajęć wykonasz własnoręcznie produkty o konkretnych parametrach takie jak kremy do twarzy, mydła, kule kąpielowe, smarowidła do ust, maseczki odżywcze czy świece o pożądanych parametrach. Po takiej dawce teorii i praktyki wybór odpowiedniego kosmetyku i nawet przeczytanie etykiety nie będzie żadnym problemem.

Dzień trzeci

Kuchnia i kuchnia molekularna w pigułce

Czemu ciasto na naleśniki musi postać 30 minut? Czemu pani Gessler nie lubi zagęszczania mąką? Ogórki kiszone czy w occie? Na te i wiele innych filozoficznych pytań, które zadajemy sobie w kuchni, postaramy się znaleźć odpowiedź. Przekonasz się, że kuchnia to wielkie laboratorium chemiczne, a to co w nim się dzieje to też chemia. W drugiej połowie zajęć na uczestników będzie czeka konkurencja w stylu MasterChefa - młodzież w parach będzie miała 120 minut na przygotowanie dania przy użyciu poznanych technik kuchni molekularnej i wszelkich naturalnych substancji do tego przeznaczonych (guma guar, guma ksantanowa, lecytyna sojowa, E330 (kwasek cytrynowy), drożdże, alginiany i wiele wiele innych).

Dzień czwarty

Chemia budowlana i przemysłowa

Przedostatniego dnia będziesz miał możliwość po raz kolejny poznać substancje i procesy od podszewki. Tym razem weźmiemy na warsztat m.in. materiały budowlane takie jak cement, pianki i tworzywa sztuczne wykorzystywane w akcesoriach przemysłowych. Zajmiemy się także analizą – rozbierzemy farbę, gips i różne spoiwa na czynniki pierwsze, a przy okazji zrobimy nasze wersje farb, odlewów, a nawet całkiem wytrzymałych tworzyw sztucznych. Po tym dniu na pewno będziesz w stanie zdiagnozować i naprawić nieszczelne drzwi/okno, rozróżnić duroplast od termoplastu, a także będziesz wiedział jaki wybrać klej, aby naprawić zepsutą figurkę oraz wykonać wiele innych czynności praktycznych.

Dzień piąty

Chemia zapachu

Zapach to cecha związków chemicznych lub ich mieszanin polegająca na pobudzaniu narządu węchu. W ostatnim dniu zajęć dowiesz się w jaki sposób nasz organizm rejestruje takie bodźce oraz dlaczego część z nich odbierana jest pozytywnie, a inna negatywnie. Dowiesz się także, czym są sole trzeźwiące. Poznasz wiele technik pozwalających na ekstrakcję substancji zapachowych z naturalnych źródeł. Na zajęciach samodzielnie wytworzysz hit kosmetyczny – hydrolat, mianowicie naturalną zapachową wodę kwiatową. Ten warsztat to nie tylko mieszanie w kolbie, to poznawanie wpływu licznych związków na cały organizm, samopoczucie i humor.

Życie to tylko chemia, w istocie mały przykład chemii na pojedynczej planecie świata.

Arthur Kornberg biochemik amerykański, noblista 1918 – 2007